Türkiye'de Ses ile İlgili İş Sahaları

Türkiye'de Ses ile İlgili İş Sahaları

   Bir önceki konumuzda sesin oluşum sürecinde hangi aşamalardan geçtiğini, ses oluştuktan sonra onu duyabilmemiz için ne tür koşullar arandığını öğrendik. Bu yazımda, ses ile ilgili ilgili daha detaylı konulara girmeden önce yaşadığımız ülkede ses ile ilgili ne tür iş imkanları var biraz ona değinmek istiyorum.

Temel olarak sesin dalları

   Sesi bir iş sahası olarak düşünürsek, onu iki ayrı safhaya ayırabiliriz. Bunlar; üretim safhası ve işlem safhası olarak tanımlanabilir.

 Üretim Safhası  

Üretim safhasında sesin kaynak olarak üretimini ele alırsak, iş sahası olarak seslendirme sanatçılığı, ve vokalistlik ön plana çıkar. Vokalistlik için belirli müzikal eğitimler (harmoni, şan vs.) gerekli olduğu için o konu hakkında ayrıntılı bir araştırma yapmanız gerekmektedir. Seslendirme sanatçılığında ise genellikle alaylılık söz konusudur. Yani belirli bir eğitimden ziyade kayıt alınan

stüdyolarda arkaplanda kalarak uzun bir süre boyunca kayıtları izlemeniz gerekmektedir. Böylece yapılan işin türlerini ve ileride yapacağınız işteki hataları önceden görmüş olacaksınız. Onun dışında yine seslendirme sanatçılığı için diksiyon ve şan eğitimi de önemli ölçütlerdendir. Şan eğitimi sayesinde sesinize olan hakimiyetinizi güçlendirebilir, diksiyon eğitimi sayesinde daha akıcı ve duru bir şekilde konuşabilirisiniz.

   Ayrıca hem üretim hem işlem safhasına giren müzik prodüktörlüğü de bu iş sahaları arasındadır. Prodüksiyon işi üretim yoğunluklu bir olduğu için bu konuya dahil ettim fakat bu alan aynı zamanda yoğun teknik bilgi ve müdahale de içerdiği için aynı zamanda işlem safhasına da dahil olur.

İşlem Safhası

   İşlem safhasında çok geniş iş alanları bulunur. Bunların en başında kayıt teknisyenliği gelir. Kayıt teknisyenleri genel olarak stüdyolardaki kayıt işlerinin teknik kısımlarından sorumludur. Stüdyodaki set-up 'ların devamlılığından herhangi bir küçük problemde onarımından sorumludur. Dolayısıyla kayıt teknisyeninin kullandığı malzemeler hakkında az çok bilgi sahibi olması gerekmektedir. Bunun dışında en az bir kayıt programı bilmesi gerekmektedir (Bu programları sonraki konularda göreceğiz). Kayıt esnasında dip gürültüsü oluşumunu engellemek, seslendirme sanatçısından kaynaklı çapaklar varsa onları temizleyip kaydın zaman akışını yönetmek yine işleri arasındadır.

   

Stüdyolarda işler kayıt teknisyeninden sonra mix teknisyenine gider. Mix teknisyeni gelen kaydı (eğer varsa senkronunu yaptıktan sonra) belirli işlemciler ve pluginler (eklentiler) kullanarak belirli bir şekle sokup gerekirse kaydın panoramasını ayarladıktan sonra işleme hazır hale getirir. Ses seviyesinin dengesini kayıt teknisyeni veya mix teknisyeni yapabilir. Mix teknisyenliğinde deneyim ve tecrübe kazandıkça stereo mix teknisyenliğinden 5+1 mix teknisyenliğine, sonra 7+1 surround mix teknisyenliğine geçiş yapılabilir.

   Bu mesleklerin dışında sesin daha çok fizik-müzik kısmına giren, genellikle ses mühendislerinin seçtiği Tonmaysterlik (tonmeister) vardır. Tonmeister 'lar sesin fizik kısmı hakkında ve ayrıca müzik hakkında derin bilgilere sahip olan kişilerdir. Bu meslek sahipleri müzisyenlerle birlikte çalışarak ses üzerinde gereken ayarlamaları yaparlar. Yüksek derecede bilgi birikimi istediği için bu mesleğe sahip olmak biraz zordur. Bunun için uluslararası düzeyde SAE (the school of audio engineering) , Türkiye'de ise Galatasaray ITM gibi ses mühendisliği eğitimi veren enstitüler bulunmaktadır. Yine bu iş sahasıyla ilgili aranjörlük, master mühendisi gibi müziğin üretim ve final aşamasında görevli insanlar vardır.

   Sesin üretim ve işleme safhaları haricinde bir de akustik düzenleme işi vardır. Bu meslek sahipleri

yine ses mühendisliği eğitimi alarak bu mesleğe başlarlar. Akustik düzenlemede asıl amaç duyumu mümkün olduğunca az frekans kaybıyla sağlamaktır. Kayıt stüdyolarından sinemalara, opera salonlarında eğlence mekanlarına kadar her mekanda akustik düzenleme ihtiyacı vardır. Akustik düzenlemede sesin hareket alanları, yansıma dereceleri, yansıtma görevi gören malzeme türleri ve frekanslar hakkında bilgi sahibi olunması gerekmektedir. 

   Bunun dışında daha burada ismi geçmeyen bir çok iş sahası mevcuttur. Bu yazımda genel olarak karşımıza çıkan iş sahalarına örnekler verdim. Bir sonraki yazıda görüşmek üzere.